De Complexiteit van Transformatie
Transformatie van werklocaties is een uitdagend proces dat zowel complex als langdurig is. Het vereist ruimte voor de ontwikkeling van ecosystemen waarin werklocaties floreren, ook binnen stedelijke gebieden. Het is cruciaal om met alle belanghebbenden een gezamenlijke toekomstvisie te ontwikkelen, waarin we kwalitatieve randvoorwaarden voor werklocaties vastleggen. Denk aan hoge milieucategorieën, kades, en ruimte voor multimodale logistiek.

Het begrip ‘werklocaties’ omvat al een intrinsieke maatschappelijke waarde. Het beeld van bedrijventerreinen als plekken waar niks (nuttigs) gebeurt maakt plaats voor een beeld van levendige gebieden waar mensen werken, leren en bijdragen aan de samenleving. Een integraal narratief dat wonen in samenhang brengt met andere maatschappelijke opgaven, zoals werk, is essentieel. Werklocaties fungeren immers als opleidingsplekken en broedplaatsen voor praktisch geschoolden – de werknemers van de toekomst – en zijn cruciaal voor de circulaire economie.

Uitdagingen
Het idee van een onzekere toekomst voor werklocaties hangt vaak als een donkere wolk boven de hoofden van de ondernemers die er gevestigd zijn. Deze onzekerheid belemmert bedrijvigheid en zet het investerings- als vestigingsklimaat onder druk. Daarom is het essentieel om de huidige transformatieplannen te herzien en opnieuw vorm te geven, samen met alle betrokken partijen. Dit biedt een nieuwe kijk en leidt tot realistische programma’s voor woningbouw, met minimaal behoud, en waar nodig zelfs uitbreiding van werklocaties. Dit brengt de benodigde zekerheid die essentieel is om de gezamenlijke ambities op het gebied van intensivering en verduurzaming van werklocaties waar te maken.

Tijdens de discussie was het panel kritisch over de romantisering van transformatie als een wondermiddel voor stedelijke ontwikkeling. Dit idee komt voort uit een tijd waarin transformaties van verlaten havengebieden en scheepswerven in Amsterdam nog mogelijk waren. In het Westelijk havengebied en de Metropoolregio Amsterdam is zulke ‘vrije ruimte’ nauwelijks nog aanwezig. Het verplaatsen van bedrijven is bijna onmogelijk.

Het veranderen van de bestemming van werklocaties naar gemengde functies zoals wonen en werken verhoogt de grondprijzen. Dit maakt het voor bedrijven vrijwel onbetaalbaar om te blijven, waardoor zij de stad uit worden gedrukt. Juist in stedelijke gebieden zouden werkgelegenheid en stedelijke functies dichter bij elkaar moeten liggen. Dit vraagt om regionale programmering en sturing, die gemeentelijke grenzen overstijgt, om werklocaties effectief te kunnen inrichten.

Toekomstperspectief
Esther Rommel onderstreepte de noodzaak om provinciale industrie te beschermen, iets wat volgens haar net zo belangrijk is als biodiversiteit. Ze benadrukte dat ‘werklocaties’ de juiste term is om bedrijventerreinen te beschrijven, gezien de vitaliteit die ondernemers eraan toevoegen. Het is cruciaal dat ondernemers zich organiseren, want hoe hoger de organisatiegraad, hoe beter zij gehoord worden.

De transformatie van werklocaties biedt zowel uitdagingen als kansen. Door samenwerking en een hernieuwde kijk op deze gebieden kunnen we zorgen voor levendige, duurzame en economisch bloeiende werkomgevingen die bijdragen aan de bredere stedelijke en regionale ontwikkeling.

Panel
Aan de hand van prikkelende stellingen van Cees-Jan Pen, Lector de Ondernemende Regio, Fontys wisselde het panel van gedachten:

Esther Rommel, Gedeputeerde Provincie Noord-Holland
Gert-Joost Peek, Lector Gebiedsontwikkeling en Transitiemanagement, Hogeschool van Rotterdam
Emiel Reiding, Directeur Metropoolregio Amsterdam
Kees Noorman, Directeur ORAM